Wanneer wel en wanneer niet vaccineren?
Vaccineren beschermt jou en anderen tegen ziektes. Soms kan vaccineren niet veilig zijn en wordt er geadviseerd om niet te vaccineren vanwege gezondheidsrisico's. In sommige gevallen is het risico door vaccineren groot in vergelijking met het risico van infectie met de ziekteverwekker. We noemen dit contra-indicaties en worden voor het toedienen van de vaccinatie altijd gecontroleerd door de vaccineerder. Dit gebeurt meestal op basis van een gezondheidsvragenlijst. Contra-indicaties staan ook altijd vermeld op de bijsluiter. Er zijn twee soorten contra-indicaties:
- Bij een absolute contra-indicatie mag je het vaccin helemaal niet krijgen.
- Bij een relatieve contra-indicatie wordt extra voorzichtigheid geboden, en moet er goed gekeken worden naar de voordelen en risico’s.
Wanneer mag je niet gevaccineerd worden?
Wanneer mag je niet gevaccineerd worden?
Ernstige allergische reacties
Heb je ooit een ernstige allergische reactie gehad na een vaccinatie, zoals problemen met ademhalen, zwellingen, of een rode, jeukende uitslag? Dan mag je dat vaccin niet nog een keer krijgen. Ernstige allergische reacties zijn een reden om in het geheel niet te vaccineren (absolute contra-indicatie).
Dit geldt voor alle vaccins als je bewezen een ernstige allergie hebt voor een bestanddeel van het vaccin, of als je direct na een eerdere vaccinatie zo’n reactie (binnen 4 uur) kreeg. Deze ernstige reacties, zoals ademhalingsproblemen of shock, zijn een reden om helemaal niet te vaccineren.
Zwangerschap
Ben je zwanger? Let dan op; sommige vaccins worden dan afgeraden. Dit hangt af van het soort vaccin. Een levend verzwakt vaccin, zoals het BMR-vaccin (tegen Bof, Mazelen en Rodehond), mag je tijdens de zwangerschap niet krijgen.
Het HPV-vaccin wordt ook liever niet gegeven tijdens de zwangerschap omdat er te weinig onderzoek naar is gedaan naar HPV en zwangerschap. Als je het toch krijgt, kan dit geen kwaad (relatieve contra-indicatie). De prik tegen kinkhoest, ook wel de 22-wekenprik genoemd, wordt juist wel aangeraden tijdens de zwangerschap. Deze prik is veilig en beschermt je baby tegen kinkhoest in de eerste maanden na de geboorte.
Koorts
Heb je koorts (38,5 graden of hoger)? Dan kan de vaccinatie tijdelijk worden uitgesteld (tijdelijke contra-indicatie). Dit is om te voorkomen dat symptomen van je ziekte worden verward met bijwerkingen van de vaccinatie. Koorts is hiervoor een goede graadmeter.
Afweerstoornissen
Als je een verminderde afweer hebt, beoordeeld de behandeld arts of vaccineren veilig is. Dit hangt af van het risico op ernstige ziekte en welke bijwerkingen van het vaccin kan geven. Dit verschilt per persoon en per situatie en wordt beoordeeld door de behandelend arts. Sommige mensen hebben tijdelijk een verminderde afweer door ziekte, bestraling of medicijnen zoals corticosteroïden of chemotherapie. In dat geval is het beter om ruim voor de start van de behandeling te vaccineren.
- Geïnactiveerde vaccins zijn veilig bij een verminderde afweer, maar kunnen minder goed werken.
- Levend verzwakte vaccins worden afgeraden, omdat het verzwakte virus in het vaccin kan groeien en een infectie kan veroorzaken.
Wanneer mag je wel gevaccineerd worden?
Wanneer mag je wel gevaccineerd worden?
Zijn er geen contra-indicaties? Dan is er geen probleem om het vaccin te nemen. Voorbeelden hiervan zijn:
- Antibioticagebruik.
- Astma, eczeem, allergie (met uitzondering van een allergie voor een bestanddeel van het vaccin).
- Verkoudheid, lichte infectie van de bovenste luchtwegen, lichte maagdarminfecties.
- Waterpokkeninfectie.
- Lichte bijwerkingen na een vorige vaccinatie. De bijwerkingen gaan meestal snel over en komen bijna nooit terug bij volgende vaccinaties. Het kan wel zo zijn dat na de melding van de bijwerking er voorzorgsmaatregelen worden geadviseerd bij een volgende vaccinatie.
Vaccineren helpt om ziektes te voorkomen. Het beschermt niet alleen jou, maar ook de mensen om je heen. Zelfs als je in sommige gevallen niet gevaccineerd kunt worden, is het goed om te weten dat vaccineren in veel situaties veilig en nuttig is.